Universitetlarning uchinchi missiyasi: ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanish uchun hamkorlik
Yevropa Ittifoqi tashabbusi bilan Oliy taʼlim islohoti boʻyicha ekspertlar guruhi (HERE) shakllantirilgan bo’lib, ushbu ekspertlar orasida “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universiteti Xalqaro reyting bo’limi boshlig’i, Geodeziya va Geoinformatika kafedrasi assistenti Ilxom Abduraxmanov ham bor. Joriy yilning 13-14 may kunlari Samarqand shahridagi “Ipak yo’li” turizm xalqaro universitetida Yevropa Ittifoqining Oliy ta’limni isloh qilish bo‘yicha ekspertlar tarmog‘ini markazlashtirilgan qo‘llab-quvvatlash (SPHERE) loyihasi doirasida “Universitetlarning uchinchi missiyasi: Ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanish uchun hamkorlik" mavzusida xalqaro seminar bo’lib o’tdi.
Unda 22 ta davlatdan 70 ga yaqin oliy ta’lim islohoti bo’yicha ekspertlar, jumladan universitetimiz vakili Ilxom Abduraxmanov ham ishtirok etdi. Seminar davomida zamonaviy dunyoda universitetlar oldiga qo'yilgan muhim masalalar bo'yicha ishlar samaradorligini oshirish bo'yicha ekspertlar o’zaro fikr almashdilar. Universitetlarning "uchinchi missiyasi" ularning jamiyatdagi faolligini oshirishdan iboratdir. Mehnat bozori ehtiyojlarini o'zgartirish, iqlim o'zgarishi, uglerodsiz iqtisodiyotga o'tish, raqamlashtirish va sun'iy intellekt kabi ustuvorliklar universitetlardagi dinamik muhitning bir qismidir. Ko'pgina hollarda universitetlar ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni hal qilish, muhim masalalarni bartaraf etishda o'z ishtirokini namoyish qilish borasida bosimga duch kelishadi. Binobarin, muassasalar va ularning a’zolari, jumladan, talabalar ham keng qamrovli va strategik yondashuvlarga asoslanib, jamiyat bilan aloqalarni mustahkamlash yo‘llarini izlamoqda. Yevropada ham ko'plab oliy o'quv yurtlari biznes va fuqarolik jamiyati bilan hamkorlikni yo'lga qo'ygan va bu o'sib borayotgan tendensiyadir.
Uchinchi missiya, shuningdek, tadqiqot va ta'limning fanlararo va tarmoqlararo qo’llanilishi, uzluksiz va dolzarb ta'lim yondashuvlari, tadqiqot va ta'limga ochiq kirish kabi innovatsion institutsional transformatsiya strategiyalarini taklif etadi. Yevropa va Yevropa Ittifoqiga qoʻshni mamlakatlardagi koʻplab oliy taʼlim tizimlarida talab yuqori, chunki OTMlar rasmiy ravishda vazirliklar, moliyalashtirish organlari va tartibga soluvchi organlarga hisobdor boʻlib, ularning oʻqitish, oʻrganish va tadqiqotlari foydali va taʼsirli ekanligini isbotlashi kutilmoqda.
Mazkur seminarda quyidagi masalalar bo’yicha muhokamalar bo’lib o’tdi:
- universitetlarning o‘z ekotizimlarida o‘zgaruvchan roli, jumladan, innovatsiyalar, hamkorlik, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish va fuqarolikka qo‘shgan hissasi;
- barqaror rivojlanish bilan bog'liq real hayotdagi muammolarni hal qilish uchun universitet sanoati va fuqarolik jamiyati hamkorligini oshirish uchun institutsional va milliy strategiyalar;
- raqamli ta'lim va doimiy ta'lim/ko'nikmalarni oshirish (shu jumladan, mikrokredit ma'lumotlari) bo'yicha innovatsion yondashuvlar va ilg'or tajribalar va ularning oliy ta'lim muassasalarining jamiyat bilan kengroq ishtiroki uchun ta'siri.
Ushbu seminar universitetlarning mahalliy ekotizimlarga qoʻshayotgan koʻp qirrali hissasini hamda kengroq rivojlanishni oʻrganishga qaratilgan. Seminarning O’zbekiston OTMlari tajribasiga bag’ishlangan sessiyasi davomida Ilxom Abduraxmanov “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universitetining OTMlarning uchinchi missiyasini ilgari surishdagi faol ishtirokini alohida ta’kidlab, universitetning global muammolarni hal qilish va ijtimoiy mas’uliyatni oshirish bo’yicha islohotlarini aytib o’tdi. Jumladan, taʼlim va tadqiqot sohasida innovatsion yondashuvlarni qoʻllagan holda, “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universitetining jamiyatdagi faolligi, jumladan, alternativ energiya resurslaridan, energiya tejovchi uskuna va jihozlardan foydalanish, “Fermerlar maktabi” va “Suvchilar maktabi”ni tashkil etish va amalga oshirishdagi tashabbuslari, ishlab chiqarish tashkilotlari, biznes vakillari, kollej va maktablar bilan hamkorlik aloqalarining amalga oshirilishi, Milliy va xalqaro reytinglardagi faol ishtiroki hamda munosib o’rni, shuningdek, bir qator yo’nalish va mutaxassisliklarning xalqaro akkreditatsiyadan o’tkazilganligi bo’yicha ilg’or tajribalari haqida to’xtalib o’tdi.
Xalqaro seminarda muhim ma’ruzalar, qator taqdimotlar o‘tkazilib muhokamalarga qo‘yildi. Seminarda muhim aytilgan gaplardan biri universitetlar jamiyatning barcha sohalarida ilmiy yondoshuvlar, nazariya, g‘oyalarni tayyorlab beradigan drayveri bo‘lishi kerakligi ta’kidlanib, bu bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqildi. Aytish joizki, “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universiteti ijtimoiy masalalarni hal qilish va dunyo aholisining farovon hayotiga hissa qoʻshish borasida keng koʻlamli faoliyat olib boradi. Aynan shuning uchun ham universitet THE Impact Ranking xalqaro reytingida SDG 2: Zero Hunger (Ocharchilikga yo‘l qo‘ymaslik) bo’yicha 101-200 o‘rinda, SDG 6: Clean Water and Sanitation (Toza va suv va sanitariya) – 201-300 o‘rinda, SDG 7: Affordable and Clean Energy (Arzon va toza energiya) – 301-400 o‘rinda, SDG 13: Climate Action (Iqlim harakati) – 201-300 o‘rinda qayd etildi.
Universitet matbuot xizmati